HANTI WADAAG VS HANTI GOOSI

Waxaan doonayaa qoraal koooban Oo is barbardhig ah inaan ku sameeyo labada aragti dawladeed Ee ( capitalism ka iyo communism ka ) . Ereyga hore soomaali ahaan waa hanti goosi Oo ah (capitalism) iyo shuuciyad, ama hanti wadaag Oo iyadduna ah ( communism ) . waxaa kusoo dhaqmay labaddaan nidaam Ee kala duwan quwadaha aduun ka sida maraykan ka iyo midowgii soofiyeet .

Nidaam ka hanti goosiga (capitalism ka) waxaan ku micneyn karnaa inuu yahay nidaam democratic ah, wuxuu leeyahay nidaam dhaqaale iyo wax soo saar ku dhisan lahaansho gaar ah. waa nidaam dhiiri gelinaya tartan furan, wuxuuna aaminsan yahay ( suuqa xorta ah) iyo in wax badan gaar loo yeelan karo Oo bulshadu xoriyad u leedahay danahooda u gaarka ah.

Waa maamul xooggga saaraayo in nidaam ka dhaqaale iyo siyaasadeed ee dalka Uu noqdo mid dhiiri gelinayo xoriyada, gaar ahaan ganacsiga iyo warashadaha, waxaana loo yeelan karaa Oo gacanta ku heyn karo dad gaar u leh. waxaana ku faa’iido qabo dad ka iska leh halkii ay dawladu wixii xaq ugu leedahay Oo kali ah ugu soo hagaagto sida canshuurta.

Dhanka kale nidaam ka shuuciyada ama hanti wadaaga ku dhisan ( communism ka ) waxaan ku macneyn karnaa isagana inuu yahay nidaam wax kasta lawada leeyahay, dawladuna ay mas’uul ka tahay Oo wax kasta gacanta ku heyso. waxaana dad ka ka dhexeeya sida mulkiyada dhaqaale, adeegga iyo wax soo saarka. Ummadana dabaqado looma qaybin karo wax kastana waa mid lawada leeyahay.

Aragtidaan siyaasadeed waxaa iska leh , Oo keenay karl iyo engles rag ay hormuud u yihiin, kuwaas Oo u qareemay dhamaan hantida in laga yeelo mid si guud loo leeyahay. Qof kastaa waa inuu shaqeeyaa, markaasna uu wax ka helaa camal kiisa. Waxaa loo eegayaa qof ka xirfadiisa, awoodiisa iyo aqoontiisa iyadoo markaas la tix-gelinayo qofka baahidiisa iyo wuxuu rabo Oo uu ka heli karo dawladda. Wax kastaana waxaa gacanta ku hayo dawlada .

Nidaam ka hanti goosiga( capitalism ka ) . si gaar ah ayaad hanti u yeelan kartaa, wuxuuna nidaam kani dhiiri gelinayaa Oo xoriyad siinayaa shirkaduhu iney wadaan Oo dhaqajiyaan kaalin fiicana ka qaataan nidaam ka dhaqan dhaqaale Ee dalka. Hantidu waa mid qaybsan si aan isku mid ahayn ayaana wax lagu heli karaa loona taajiri karaa. Maaha dadku kuwo isku xiran oo dawladu ku maamusho hantida.

Nidaam ka shuuciyada ( hanti wadaaga). hantida waxaa iska leh dawlada, waxaana mamnuuc ah Oon la ogolayn sharikaad ka Oo xoriyad la siiyo. hantida si isleeg ayey dad ka uga dhaxaysa, waxaana gacanta ku heyso dawlada, nidaam ka hanti wadaaga wuxuu kasoo horjeedaa iney bulshadu u qeybsanto dabaqado iyo wixii lamid ah.

Nidaam ka hanti goosiga ah ( capitalism ka ) waa mid fikirkiisu uu yahay dad ku iney u baahan yihiin in xoriyad la siiyo, qof kastaa Oo muwaadin ah waa inuu leeyahay xoriyaad u gaar ah. khaas ahaan dhanka ganacsiga iyo guud ahaan markii laga hadlaayo nidaam ka hantida iyo dhaqaalaha guud ahaan. Wuxuu xoogga saarayaa doorka iyo kaalinta hantida gaar ka loo leeyahay.

Nidaam ka hanti wadaaga ( communism ka ) isaga fikirkiisu iyo aragtidiisu waxey tahay dad ku iney u baahan-yihiin mid ba mid ka kale. wuxuu leeyahay dad ku waa iney u sinaadaan dhamaan dhanka hodantinimada iyo helida dhanka dhaqaalaha Oo lawada yeesha waxaa loo yeelanayaa si guud mana dhici karto qofku inuu dabaqad gaar ah noqdo iyo wixii lamid ah. dawlada ayaa bixineyso wax kasta Oo hanti ah iyadaana korjoogteynta leh.

Nidaam ka hanti goosiga ah ( capitalism ka ) wuxuu aamin-san yahay Oo aragtidiisu ku fadhidaa markii ay dad ku tartamaan, tusaale ahaan mid ba mid ka kale uu tartan la galo hadii ay noqoto dhanka hantida iyo dhan kasta guud ahaan waxey leedahay aragtidooda dad ku waxey gaarayaan guul weyn . waxaana muhiimada iyo guushu ay ku jirtaa dad ka in tartan la geliyo Oo nidaam ka loogu daro.

Nidaam ka hanti wadaaga ( communism ka ) Iyaguna kuwaan waxey aaminsan yihiin Oo aragtidoodu ku fadhidaa markii ay dad ku u wada shaqeystaan si wadajir ah iyo saacado isku mid ah iney dad ku gaarayaan guul weyn Oo wadajir ah . marka waa in dawladu dad ka u sameyso barnaamij ka iyo nidaam ka ay ku shaqeynayaan waana iney iyadu markaas hantida gacanta ku heysaa kuna maamushaa hantida dad weynaha.

Nidaam ka hanti goosiga ah ( capitalism ka ) Odayaashaan waxey ku doodayaan bahashaaan hanti wadaag cadaalad maaha. Waayo dad ka qaar waxey dhaceyso iney qabtaan hawl wanaagsan, wax badana ay soo saaraan. waxaa markaas imaaneyso koox Aan shaqo wanaagsan qaban, sidaas darteed xoriyada ayaan dhiiri gelineynaa iyo dad ka awoodooda iney u madax banaanadaan.

Nidaam ka hanti wadaaga ( communism ka ) kuwaan shuuciyada ah warkoodu wuxuu yahay, ma jirto qof wax dheeraad ah la saaraayo, markii loo eego mid ka kale, qof kastaa wuxuu u baahan-yahay in la siman-yahay, waxaana fiican in qaab siman loo shaqeeyo, markaasna wax is leeg la qaato iyadoo mamulka ay leedahay dawlada hantiduna tahay hanti dad weyne.

Nidaam ka hanti goosiga ah ( capitalism ka ) waxey ku doodayaan dawladu ineysan fara gelin ku samaynin xuquuq da shakhsiga siduu u sameysto isagu qaab ka uu jecel yahay inuu u noolaado. waxaana ay aamisan yihiin xuquuqaad ka shakhsiga ah iney tahay qof ka isaga in looga dambeeyo gaar ah siduu noloshiisa doonayo inuu ka dhigto.

Nidaam ka hanti wadaaga ( communism ka ) kuwaan iyagu wuxuu arin koodu kusoo biyo shubanayaa dawladu iney hubiso qof kasta Oo muwaadin ah baahidiisa markaas na waa iney joogteysaa sidey kusiin lahayd wuxuu u baahan-yahay Oo ah xuquuq hanti dad weyne Oo dawladu maamusho gacantana ku heyso. Wuxuuna qofku kamid noqonayaa akoon ka dad weynaha Ee dawladu gacanta ku heyso mid adeegiisa looga saaro.

Nidaam ka hanti goosiga ah ( capitalism ka ) Kooxdaani hanti goosiga waxey leeyihiin Oo warkooda ku cadeysteen dawladu door yar iney ku yeelato arimaha dhaqaalaha, gaar ahaan dhanka fara gelinta . waxaa ay ku dhiiri gelinayaan dad ku iney dawlada ka helaa amaan sidey arimahooda ganacsi ku hormariyaan iyaga Oo markaas ay ugu muhiimsan tahay suuq xor ah iyo dawlada Oo ka yareyso fara gelinta.

Nidaam ka hanti wadaaga ( communism ka ) kooxdaan hanti wadaaga waxey ku adkeysanayaan si dhamaystiran dawladu iney ku maamusho ganacsiga iyo guud ahaan nimaad ka dhaqaale Ee dalka, gaar ahaan waxey doorkaas sii-nayaan dawlada dhexe iney markaas leedahay siyaasada dhaqaalaha iyo sida

Nidaam ka siyaasadeed Ee ( hanti wadaag ) waa mid ay dawladu gabi ahaan ba gacanta ku heyso, waxaasu ha noqdaan mid guud ama se nolosha gaar ka ah. waxaa dawladu ay fiiro iyo gacan ku heyn ku heysa ficilada shacab ka iyo sida ay noqoneyso guud ahaan nolosha guud iyo tan gaar ka ah.

Nidaam ka hanti goosiga ( capitalism ka ) wuxuu caan ku yahay shirkadaha madax banaan iyo ganacsiga xorta ah. dad ku waa iney u shaqeystaan, waa iney faa’iidaan iyad Oon dawladu ku sameynin wax fara gelin ah. waxaad shaqeysto adiga ayaa iska leh dawladna kuu maamulimeyso Oo canshuur bixiye ayaad tahay. Saxiib kaana kugu qabsamayo Oo hanti wadaag maahid.

Hanti wadaaga ( capitalism ku ) wuxuu ku fadhiyaa mabda’a iyo xuquuqda shakhsig ah, halka shuuciyada ama hanti wadaaga ( communism ku ) Uu xooga saarayo mabda’a iyo xuquuqda bulshada si guud, hanti goosigu wuxuu dhiir gelinayaa kala sareynta qeybaha bushada, lakiin hanti wadaaga wuxuu ku dhaqan yahay nidaam isku day dhex-dhexaad ah Oo dhaqaha dad ku ay ku wadagaan.

Labada nidaam ba ( capitalism vs communism ) waxaan oran karnaa wuxuu yahay nidaam iyo hab urur bulshiyeed, kaas Oo la xiiriira ganacsiga iyo warshadaha iyo sida looga munaqashonayo dhaqaalaha iyo lahaanshaha hantida. Markii ay aad ka u tartamayeen labada nidaam mid ba kan kale ayuu doonayo inuu tirtiro Oo meesha ka saaro.

Waxaa ii waramay nin macalin ah Oo ardey kasoo noqdey dawladii kacaan ka Ee raacsanayd nidaam kii hanti wadaaga Ee dalkii raashiya. Wuxuu iiga waray waxbarashadiisa iyo iney wax kasta dawladu u qabtey, wuxuu iiga waramay noloshiisii waxbarasho iyo tababar kii ay qaadan jireen markii ay iskuul ka dhiganayeeen.

Wuxuu warkaas iigu soo gaba gabeeyay markii Aan iskuul ka dhiganeynay, waxaa mararka qaar dhici jirtey markaad ( shaatiga meel surto ) inaad ka waayi karto, waxaana macquul ah shaati kaa weyn in laguu saaro meesha. Wax kasta waxaa gacanta ku heysay dawlada, wuxuuna ahaa wadaag.

W/Q : Maxamuud Cali Jirde

FARQIGA U DHAXEEYA MUWAADIN IYO WADANI

MUWAADIN VS WADANI

Muwaadin waxaan ku macnayn karnaa inuu yahay ruux ama qof dalka u dhashay ciid ahaan, sidoo kale wuxuu muwaadinimada ku heli karaa Oo ku noqon karaa qofku nidaam Iyo sifo sharciyeysan Oo uu u maray. Muwaadin ka dalkiisa waxaa ka saaran mas’uulliyat sidoo kale isagana wuxuu leeyahay xuquuqaat, mudnaan siin iyo qaddarin dheeraad ah.

Muwaadinimadu waxey midayneysaa Oo ay astaan u tahay dad meel gaar ah ku wada nool, sida muwaadiniinta soomaaliyeed Ee dalka gudihiisa ku nool, kuwaas Oo dalka gudihiisa ay ku mideysay dhalasho ciid ahaan, ama dad markaas ku hellay muwaadinimada sifo sharci ah. waxaa dad kaas ka saaran  dalkooda mas’uulliyaad sidoo kale waxey ku leeyihiin dalka gudihiisa xuquuqaat.

¶XUQUUQDA MUWAADIN KA

Waxaad xaq u leedahay muwaadin xorriyada isu socod ka dalka, waxaad maanta safar ku mari kartaa meesha Aad doonto, waxaad heli kartaa inaad ehel kaaga ku booqato meelo kala duwan Ee dalka gudihiisa ah. Waxaa lagaa fogeeyay in wax xayiraad ah lagu saaro, waxaana tahay muwaadin dhaq dhaqaqiiisa xor u ah. wuxuu muwaadin ka xaq u leeyahay meeshuu doono inuu ka dago dalkiisa, waxaana xaq u leedahay daganansho meesha Aad adigu jeceshahay Ee dalka gudihiis ah.

Muwaadin ka sidoo kale wuxuu leeyahay sida ku qoran dastuur keena, xorriyada firkir ka, waxaad leedahay inaad fikir kaaga Aad soo bandhigi karto , tusaale ahaan adigoo adeegsanaayo qoraal, haddal, gabay iyo dhamaan qaab kasto Oo Aad ku gudbin karto aragtidaada, wuxuu sidoo kale muwaadin ku xaq u leeyahay xoriyada dhaqan ka iyo mida diiinta, waxaana jiro shucuub badan kuwaas Oo Aan ahayn isku diin iyo isku dhaqan .

Muwaadin ka xuquuqda uu ku leeyahay dalkiisa gudihiisa waxaa kamid ah inuuu samayn karo qeybna ka noqon karo banaan bax, waxaad ka qeyb geli kartaa fagaarayasha mid isku tag iyo mid dhaq-dhaqaaq intaba sida ku cad xuquuqaad ka muwaadiniinta Ee ay ku leeyihiin ciidiisa, waxaad tahay Oo xorriyad laguu siiyey inaad samayn karto banaan baxa sidoo kale inaad qeyb ka noqon karto kullmada kala duwan Ee bulshada dhex-deeda.

Waxaa muwaadinka mamnuuc ka ah in ciidiisa loogu muujiyo adoonsinimo, waxaana laga dhowray ciidiisa inuusan maxbuus ku noqonin sifo sharci ah mooyaane, waxaa uu xaq u leeyahay muwaadin ka xorriyada difaac Ee noloshiisa, gaar ahaan markii cadow banaan ka kaga imaado, wuxuu xaq u leeyahay muwaadin xuquuq la xiriirta xeer badalasho iyo wixii lamid ah.

Wuxuu leeyahay muwaadin ku xuquuq shakhsiyeed sida xuquuq siyaasadeed iyo mid dhaqaale, waxaad leedahay ka muwaadin ahaan inaad qeyb ka noqotid arimaha dhaqaalaha iyo siyaasada, waxaad sidoo kale door ku leedahay in fursad lagu siiyey xuquuq shakhsi ah Oo Aad ku difaacan karto inaad qeyb ka noqon karto arimaha siyaasada iyo dhaqaalaha.

Wuxuu leeyahy muwaadin ku inuu yeesho xuquuq hanti gaar ah sida ku cad qawaaniinta la xiriirta xuquuqda Aadanaha ( Human right ) ka. waxaad leedahay inaad yeelan karto hanti gaar ah Oo adiga si gaar ah Aad u leedahay adiga Oo Aan war-war iyo cabsi Aan ka qabin wax dhibaato ah laguu geysan karo, balse wuxuu xeerku dhigayaa in laguu difaaco hantida gaar ka ah.

Muwaadin ku wxuu xaq u leeyahay inuu helo adeega dad weynaha Ee ay dawladu bixiso sida caafimaad ka waxbarashada iyo biyo nadiif ah, waxaa u leedahay muwaadin xaq inaad hesho adeegaas. Waxaad xaq u leedahay heli taan ka deegaan kugu haboon Oo Aan caafimaad kaaga wax u dhibaynin, waxaad leedahay xuquuq la xiriirta shaqada iyo hellitaan keeda.

¶MAS’UULLIYADA IYO WAAJIBAAD  KA MUWAADIN KA

Waxaa laga doonayaa muwaadin ka Oo ah mas’uulliyad iyo waajibaad saaran inuu adeeco xeerarka iyo qawaaniinta dalka u yaalo, kuwaas Oo ay meel mariyaan gollaha xeer dajinta, waxaa laga doonayaa inuusan ka hor imaanin dastuur ka iyo shuruucda caam ka ah Oo dawlada ay soo saarto kuwaas Oo ay dhaqan geliyaan muwaadiniinta dalkaas gudihiisa ku nool, waxa weeyaan waajibaad iyo mas’uulliyad saaran inuu raaco shuruucda dalka u taal.

Waxaa waajib ku ah muwaadin ka inuu bixiyo canshuurta dawlada ay soo rogto, waxaad garan kartaa dawladu iney bixiso adeega dad weynaha sida ka shaqeynta amniga muwaadiniinta iyo bad qabkooda, taasina waxey ku socotaa canshuurta dawladu ay qaado, taas Oo ay qeyb khas ab inuu bixiyo muwaadin kasta Oo awooda inuu bixiyo canshuurta laga rabo iyaduna waa waajibaad iyo mas’uulliyad saaran muwaadin ka.

Waxaa waajib ku ah muwaadin ka ilaalinta qaranimada dalkiisa, waxaana laga doonayaa inuu qayb ka noqda arimaha lagu hormarinayo qaran kiisa, waxaaa laga doonaya ayaa ah inuu noqdo muwaadin waxtar u leh dalkiisa gaar ahaan waxaa muhiim ah inuu hurri karo naftiisa maalkiisa iyo caqligiisa aragtidiisa iyo wax tarkiisa guud ahaan. Waa waajibaad iyo mas’uulliyad saaran muwaadin ku inuu ilaaliyo danta qaran ka.

Waajibaad ka saraan muwaadin ka waxaa kamid ah markii cadow ku soo duulo dalka hadii laguu baahdo inaad qeyb ka noqoto difaacida ciidaada dalkaaga iyo dad kaaga, waxaana ay tahay waajib saaran muwaadin ka hadii loo baahdo. Waxaa waajib ku ah muwaadin ka inuu daba galo Oo raaco saraakiisha ciidan ka Ee amniga sida kuwa booliis ka iyo guud ahaan adeecida madaxda dalka.

¶WADANI

Wadaniga isaga waxaan ku macnayn karnaa muwaadin ka inuu kaga duwan yahay Oo kali ah dareen lahaansho dad iyo dadeed. waa muwaadin, lakiin wuxuu leeyahay Oo u dheer muwaadinimada fikir iyo gubasho dheeraad ah taas Oo siineyso taageeridiisa mudnaanta iyo saraynta sharciga Ee dalkiisa.

Dhamaan wadanniyiintu, waa muwaadiniin, taas badal keeda qof kasta Oo muwaadin ah, maaha waddani, waxaa jirta Oraah dhahaysa in la helo tiro badan Oo muwaadiniin ah waxaa dhaanta in la helo tirro yar ah Oo waddaniyiin ah. waxaa ay kaga duwan yihiin muwaadiniinta waxey leeyihiin fal ay ku laran tahay dareen sid dalkooda iyo dad kooda.

Wadani waa qofka dhib iyo dheef ba la qeybsado bulshadiisa, wuxuusan meelna u dhaafin bulshadiisa, wuxuuan jecel yahay Oo markasta ku hamiyaa kuna fikiraa siduu dalkiisa uga saari lahaa dhibaatada, sidoo kale wuxuu ku farxaa markuu dalkiisu ku jiro marxalad wanaagsan, wuxuu leeyahay dareen khaas ah kaas Oo uu diirada ku saarayo maraxalada dalkiisa uu marayo wanaag iyo xumaan intaba.

Faa’iidada ay leedahay wadaninimadu waxey tahay iney bulshadaasi dhulkooda ay jeclaato, kana ilaaliso wixii gabi ahaan ba u geysanayo dhibaato, waxey sheegaan dad ka ku xeel dheer arimaha bulshada, khaan ahaan markii laga hadlaayo doorka muwaadiniinta ay hadii ay dalkoda jecel-yihiin waxaa addag inuu cadow soo damaaciyo Oo wadad si gaar ah deegaan kooda u danqada.

Waxey ku yeeshaan dalkiisa gudihiisa xushmad iyo qadarin dheeraad ah dad ka wadaniyiinta ah sababtuna waxey tahay waxey jecel-yihiin wax kasta Oo wanaag ah waxeyna digniin ka bixiyaan dhibaato kasta iyo fal kasta Oo lid ku ah qaranimada iyo danta guud,sidoo kale waxaa la dhahaa dad ka wadaniyiinta ah waa dad xushmeeyo afgaarta kale Oo wadad leh aragti fadhida.

Waxey noqdaan muwaadiniinta sida qaalib ka ah astaan iyo tusaale wanaagsan oo bulshada intiisa kale ay ku deydaan, waxaana keenaya ka shaqeynta iyo taageerida go’aamada wanaaga iyo danta ummadu ay ku jirto maaha, dad u shaqeysto calooshooda, waxaana kala weyn wax kasta qiyam ka iyo danta caam ka ah Ee qowmiyadaas ama ummadaas, sodas ayey ku noqdeen baddana hormud ka laga xuso markiiba.

Author Jirde.

Author jirde

Hambalyo gudoomiyaha galmudug

Hambalyo gudoomiyaha barlamaan ka galmudug  mudane Dr. Mohammed Noor gacal

Maqaal:Dekada Boosaaso

°Lagama fiirsan wareejinta Dekada boosaaso ayaan qabaa,waxa lagu wareejiyey-na waa bur-cad badeed, waayo iyagoon Aan talaaba qaadin ayey canshuur dheeraad ah Kusoo rugeen doonyihii quudka keeni jiray.

°Waxaa kasii daran xukuumada gaas hogaamiyo waxey soo Arkeen bar-bara, seylac, Iyo dekado badan Oo Ay shir-kad ku sheegaan soo maamushay kuna guul darays-teen.

°Waa in shacab ka loo turaa,barlamaan ka waxaa fiican Iney meel mariyan go'aanada masiiriga ah Ee samayntiisu badan tahay, waxaa looga fadhiyaa wajibaad ka saaran iney gutaan,gaar ahaan heshiis-yadaan Sharciga baal marsan Ee la qaadayo.

°Baarlamaan ku waa matalaaga shacab ka, marka ilama qurux badna iney noqdaan kuwo magac u-yaal ah, ha maareeyaan Khaladaad ka siyaasadeed Ee jira.

°Shacab ka gobol ka bari, puntland iyo guud ahaan Umadda soomaaliyeed ma Aqbali karaan gunimo 30 Sano ah waxa ka danbeeyana Aan la qiyaasi karin  Adeerayaaloow faraha nagala baxa Anagaa dhisan karno.

°Niman kaan Fig-tii Ugu horeysay laga cabanayo miyaa 30 sano loo dul qaadan karaa, waa maya say ila-tahay, ka hortag malahee,halaga daba tago waxna halaga badalo heshiis kaas.

°Waxaan boogaadinayaa Nabadoonadii, samadoonadii wax-garad kii Iyo Aqoon-yahan kii qoraal ka,kasoo saaray arintaas.

°waxaan kaloo soo dhaweynayaa Heshiis-kii Ku meel gaar ka ahaa Ee la gaaray kama damaystii,Kaas Oo sheegaya In dekada mudo 10 bari ah Nidaam-keedii hore Ku shaqeyso.

°War dhamaan-tiis Shaqalaha iyo dad ka dan-yarta, masaakiinta ah Ee noloshooda ka dhac-san jiray dekada boosaaso waxaan leeyahay dul qaata, cabashadii iyo mudaharaad kii Aad samayseen Waxa ugu yar Ee u badalay waa 10 kaas bari.

• kuwa madaxda lagu shegaya wa manfaca doone.

•ka midaysan maal laga tabciyo moshin daba yaal.

•majo bay noqden Mel haday madax ahayeene.

•shisheeyaha Ku maadsana hayay daba maqiiqnaan.

•masiirkii dalkiyo dile sharciga madanigahaye.

• maamul xumada way kaga daren moogna taladiiye.

•miciin waxay bidaan maysarkiyo malabsi ceebede.

• masaalixo ma yeshaan inatay talada meershan.

• siyaasado marooray inta nagula meeraysan.

•manweelada shacbiga lagu hayana kama maradan.

•shisheeyuhu wuxu magan yahay kama masayraane.

•waxa miiska ceebeed na dhigay madax Ku sheg weeye.

Gabay-ga: liibaan siciid dugsade

W/Q: Mohamoud Ali Said Jirde

Kalluumeysiga Somaliya

•Soomaaliya waa wadan kamid Ah 54 dal Ee Qaarada Afrika,waxeyna ku jirtaa wadamada dihin Ee Aan welli dhab looga faa'iideysan, Calaam ka Oo dhan Ayaa U  Arka bar dahab Ah Oo dhex-taal wadamada bariga Africa lakiin Waxaa  laharay dadkeeda.

•Saan wada Ognahay wadan-keenu Waa Cogor bad iyo biriba waa buuxa, wuxuuna
Ubaahan-yahay kali Ah dad kii ka faa'iideysan lahaa,Wuxuu tabayaa wadan kani dad leh Aqoontii looga Faa'iideysan lahaa khayraad kaas tirada badan.

•Kheyraad ka Soomaaliya Waxaa kamid ah kaluun ka,waayo waxaan leenahay Xeebta ugu dheer Qarada Africa,mar ka kaluun ka, ku jira bada soomaaliya waa hanti soomaaliyeed waxaana Muhiim Ah In lahelo Siyaasad lagu ilaalinayo loogana faa'iideysan karo.

•Saad Ogtihiin maantey Oo  tariikhdu tahay 24-10-2017 Ka,waxaa ka dhacay Hoolka jaamacada bariga Africa Faraceeda garoowe shir wayne Quseeyey shirkadaha kalumaysiga Somaliyaa waxaana kasoo qayb galay Shirkaas wasiir  ku xigeen ka dowlada faderalka Somalia.

•Waxaa Sidoo kale Kasoo Qayb gallay wasiirada wasaaradaha kaluumeysiga maamul goboled-yada kala ah Puntland, Hirshabele, Galmudug, Jubland, iyo Konfur galbed somalia.

•Shirka-dahaas,madaxda Ka Qayb gallag iyo guud ahaan Shicib ka Soomaliyeed waxaan leeyahay Aan ilaashano dalkeena Iyo kheyraad kiisa, waa dhaxal soomaliyeed, waxaan nasiib daro ah In Qaab bilaa sharci Ah leysaga gurto .

Dhalan-teed ka Iga daa

•Indhuhu dhalanteed bay arkaan caqliga ama maskaxduna been bay Kuu dhistaa marar ka Qaarkood , dhalanteedku waa marka aad meel fog ka aragto widh widh aad u moodo iney biyo fadhiyaan Midaas ayaa la- yiraahdaa Laguna magacabaa dhalanteed .

• Ishu markey ka fog tahay waa biyo ayey isleedahay, laakiin haduu caqligu si fiican ushaqey-nayo waad garaneysaa inaaney biyo aheyn oo ay meeshu cad-ceedii heyso.

•Hadaad se caqligaaga seexiso oo aad tiraah-do bal ka wardoon laga yaabe iney biyo Kuu noq-daane markaad meesha timaado waxey soo baxeysaa iney dhalanteed tahay.

• Hamiga nafta ee dunida ku saabsana waa noocaa oo wax kasta markuu kaa maqan yahay buu kuu yahay biyahaa hilaacaya, Ee maalintaad se gaadho ayuu kula noqonayaa uun dhalanteed-kaa oo wax weyn aheyn.

•Taasi Waxaan Uga dan-leeyahay Qofka banii'adam Ka Ah Ee Islaam ka Ah Waa inuu san U qaadan guusha  kamadeysta ah goolasha yar-yar Ee Uu gaaro, goor Iyo Ayaan Inta noloshiisa Ah.

•waa sax, waa loo baahan-yahay  inaad  Hadaf-kaaga Xaqiijiso, lakiin guusha Kama danbeysta Ah, waa Inaad U Arkaa tan Aakhiro Una Shaqeystaa, markastana xasuusta Ku Heysaa Iney goal kaaga kowaad tahay.